برخی از کودکان در زمان مراجعه به دکتر دندانپزشک، تا حد زیادی درگیر ترس و اضطراب های وحشت آوری می‌شوند که باعث می‌شود نتوانند با آرامش روی صندلی بنشینند. در این شرایط ممکن است دندانپزشک بر اساس شرایط موجود، استفاده از یک داروی مناسب را برای کمک به آرامش بیمار پیشنهاد کند. در این روش آرام بخشی بیمار می‌تواند صداهای اطراف را بشنود. او در یک حالت آرامش بخش و نیمه هوشیار قرار می‌گیرد.
زمانی که صحبت از سدیشن دندانپزشکی کودکان می‌شود، ایمنی از هر چیز دیگری برای والدین مهم تر است. سدیشن برای اغلب بیماران یک روش بسیار امن است که می‌تواند به انجام دقیق درمان و آرامش کودک در دندانپزشکی کمک کند.
برخی مواقع کودکان به دلیل داشتن پوسیدگی‌های متعدد دندانی، سن کم و یا ناتوانی های ذهنی و جسمی نمی‌توانند همکاری‌های لازم را برای روند درمانی خود با متخصص دندانپزشکی داشته باشند. بنابراین در این شرایط می‌بایست درمان این گونه از کودکان تحت آرامبخشی یا همان سدیشن انجام بگیرد. بیشتر والدین با شنیدن کلمه بیهوشی و آرامبخشی نگران شده و از خطرات آن برای کودک خود می‌ترسند. در صورتی که اگر کودک در سلامت کامل باشد، استفاده از این نوع روش برای او هیچ خطری ندارد.
سدیشن چیست؟ سدیشن نام علمی بیهوشی سطحی است که شامل کم تا عمیق و بیهوشی کامل می‌شود . شما می‌توانید با استفاده از سدیشن، کودکی که از روند درمان دندانپزشکی می‌ترسد را تحت درمان قرار دهید.کودکان معمولا از سطح مورد انتظار سدیشن به طور غیر عمد به سطح عمیق تر می‌رسند. زیرا همانطور که گفته شد بیشتر کودکان به علت ترس از دندانپزشکی حاضر نیستند به مطب متخصص دندانپزشکی بروند. سدیشن یا همان آرامبخشی یک راه حل راحت و مطمئن برای برطرف کردن این مشکل برای کودکان است.
در این روش بیمار قبل از شروع درمان از یک قرص استفاده می‌کند. این قرص فعالیت های مغز، ترس و اضطراب فرد را کاهش می‌دهد. با استفاده از بیهوشی سدیشن دندانپزشک می‌تواند درمان دندانی کودک را دقیق تر پیش ببرد.
انواع سدیشن در دندانپزشکی اطفال
در دندانپزشکی از روش‌های مختلفی برای بیهوشی و آرامبخشی اطفال استفاده می‌کنند که هر یک از این روش‌ها با توجه به میزان شدت اضطراب، همکاری و نوع درمان مورد نظر برای کودک، در نظر گرفته می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که تفاوت سدیشن و بیهوشی در دندانپزشکی، در روش کار آنها است. از جمله انواع سدیشن در دندانپزشکی اطفال می‌توان به آرام بخش خوراکی، اکسید نیتروژن و تزریق وریدی اشاره کرد، که در ادامه هر یک را به طور خلاصه توضیح خواهیم داد.
1- سدیشن اطفال با آرام بخش خوراکی
برخی از کودکانی که اضطراب و ترس بیشتری دارند به چیزی قوی تر از یک گاز خنده برای سدیشن در دندانپزشکی اطفال نیاز دارند. آرامبخش خوراکی به محض رسیدن کودک بیمار به مطب یا بیمارستان قابل استفاده و اجرا است.این روش معمولا ۲۰ دقیقه فرصت برای کار بر روی دندان در اختیار دندانپزشک کودک قرار می‌دهد. آرام بخش خوراکی بیماران را به خواب نمی‌برد، اما به آنها کمک می‌کند تا آرام باشند و از چیزی نترسند.
این روش سدیشن در دندانپزشکی اطفال باعث می‌شود تا کودک احساس خواب آلودگی کند، اما همچنان نیمه هوشیار است. اما باید توجه داشته باشیم که سدیشن اطفال با آرام بخش خوراکی، عوارضی مانند تهوع و استفراغ در پی استفاده از برخی داروهاست. بنابراین دندانپزشک باید متناسب با شرایط کودک بهترین تصمیم را برای شیوه درمان او در نظر بگیرد.
پیش از استفاده از این روش، دستورالعمل هایی شامل موارد زیر به شما داده می‌شود که باید آن ها را برای کودک خود اجرایی کرده و از او مراقبت کنید:
- امکان خوردن یا نوشیدن پیش از درمان
- انتظارات پیش از درمان
- مراقبت های پس از درمان
در زمان انتخاب نوع داروی بیهوشی برای اطفال، دندانپزشک به اصول زیر توجه دارد:
- سطح اضطراب کودک
- توانایی همکاری کودک در روند درمانی دندان
- نوع درمان مورد نظر برای دندان کودک
2- سدیشن اطفال با آرام بخش وریدی
از دیگر روش های سدیشن در دندانپزشکی اطفال می‌توان به آرام بخش وریدی اشاره کرد که دارو از طریق یک سوزن وارد رگ‌های خونی کودک بیمار می‌شود. معمولا دندانپزشک کودکان برای اجتناب از ترساندن کودک، پیش از وارد کردن سوزن به پشت دست وی، از گاز اکسید نیتروژن استفاده می‌کند تا او در مقابل تزریق این دارو مقاومت نکرده و ترس و وحشت چند برابری به وجود نیاید. در این روش حتما باید پس از بیهوش شدن کودک از لوله‌ای برای کمک به تنفس وی استفاده شود.
مزایای سدیشن دندانپزشکی اطفال
از جمله مزایای بیهوشی اطفال در دندانپزشکی با روش سدیشن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسان بودن: در بین روش‌های بیهوشی متنوع، سدیشن یا همان آرام بخشی برای اطفال آسان ترین راه است . کافی است یک ساعت قبل از آغاز کار قرص مخصوص آن مصرف شود تا کودک بدون اینکه تجربه‌ی بدی داشته باشد مراقبت ها و درمان های دندانپزشکی را از متخصص اطفال دریافت کند و چیزی متوجه نشود.
- عدم نیاز به آمپول: کودکانی که از آمپول می‌ترسند و حتی قادر به استفاده از بیهوشی تزریقی یا بی حسی موضعی نیستند می توانند از سدیشن برای روند درمانی خود استفاده کنند. در این شرایط کودک بیمار می‌تواند بدون ترس از آمپول تحت بیهوشی سطحی و یا همان آرامبخشی قرار گیرد .
- ایمنی : این بیهوشی یک روش امن است زیرا تمام داروهای مورد استفاده در سدیشن دارای تاییدیه FDA هستند. بنابراین ابتلا به عوارض خطرناک دارویی آن برای کودکان بسیار نادر است.
عوارض سدیشن دندانپزشکی کودکان
بهتر است بدانید که هیچ کدام از اقداماتی که در دندانپزشکی برای کودکان انجام می‌گیرد بدون عوارض نیست. برخی از عوارض به روح و روان کودکان آسیب می‌رساند که این مورد بیشتر مربوط به زمان هایی است که تحت زور و ترس درمان دندانی برای کودک انجام می‌شود. برخی اقدامات نیز باعث ایجاد عوارض جسمی برای کودکان می‌شود و این مربوط به موارد استفاده از بیهوشی و آرامبخشی است.
سدیشن یا همان آرام بخشی در کنار تمامی مزایایی که برای دندانپزشکی کودکان به وجود می‌آورد، یکسری عوارض هم دارد. اما به صورت کلی مزایای آن بیشتر از عوارض آن برای کودکان است. در هر صورت باید بگوییم که بهتر است از همان ابتدا مراقب بهداشت دهان و دندان کودک خود باشیم و سعی کنیم تا حد ممکن تمایل زیادی را برای محافظت از دهان و دندان در کودک خود ایجاد کنیم. برای این کار باید با یک متخصص دندانپزشکی کودکان مشورت داشته باشیم و بهترین راه مراقبتی و درمانی را زیر نظر تخصصی او طی کنیم.
لازم به ذکر است اگر بیهوشی در مراکز معتبر و مجهز تحت نظر پزشک متخصص بیهوشی و با در نظر گرفتن شرایط کودک مثل سن، وزن و سابقه بیماری او انجام شود، استفاده از این روش برای درمان کودک هیچ عارضه‌ای ندارد. منظور از عارضه همان سؤالات متداول والدین است که مدام می پرسند آیا بیهوشی تاثیری روی هوش یا حافظۀ کودک من نخواهد گذاشت؟! در جواب باید بگوییم که اگر همه ی شرایط خوب و استاندارد باشد، هیچ گونه مشکلی برای کودک به وجود نمی‌آید.
معمولاً کودک پس از گذشت 2 تا 3 ساعت پس از اتمام کار از بیمارستان ترخیص می‌شود و نیازی به بستری ندارد مگر در شرایطی که کودک دارای بیماری زمینه ای یا اختلالات جسمی و ذهنی خاصی باشد و یا با نظر متخصص بیهوشی صلاح باشد که برای مدتی در بیمارستان تحت نظر باشد تا مشکلی برایش به وجود نیاید.
اقدامات قبل و بعد از سدیشن در دندانپزشکی اطفال
قبل از اینکه برای کودک سدیشن انجام شود باید چه مواردی را رعایت کنیم؟!
نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که هرچه والدین یک کودک تحمل بالاتری داشته و به کودک خود بیشتر کمک کنند، او در پروسه ی بیهوشی عملکرد و تحمل بسیار بهتری را از خود نشان می‌دهد.
قبل از شروع سدیشن بهتر است موارد زیر را با دقت رعایت کنید:
- قبل از انجام درمان(حداقل 3 ساعت قبل از شروع کار دندانپزشکی)چیزی شامل نوشیدنی و مواد غذایی به کودک خود ندهید. استفاده از داروهای بیهوشی ممکن است موجب بروز تهوع در کودکان شود بنابراین پر بودن معده، احتمال ورود مواد به مسیر ریه و خفگی کودک تحت آرامبخشی را افزایش می‌دهد.
- روز قبل از نوبت دندانپزشکی به کودک خود غذاهای سبک بدهید تا معده‌اش راحت باشد.
- در روز درمان، به کودک لباس های راحت و دکمه دار بپوشانید تا آماده کردن او برای درمان راحت تر و سریع تر انجام شود و استرس و تنش زیادی به کودک وارد نشود.
بعد از اتمام کار درمان دندانپزشکی تحت سدیشن، چه اقداماتی باید انجام شود؟
در بیمارستان بعد از اتمام کار، معمولا از والدین خواسته می‌شود که مدتی را در کنار کودک بمانند.احتمال دارد کودک دچار بی‌حالی یا سرگیجه شود. در مواردی هم ممکن است کودک احساس تهوع داشته باشد که بهتر است تحت مراقبت بیشتری قرار بگیرید. دو بزرگسال باید کودک را تا خانه همراهی کنند که یکی از آن ها رانندگی کرده و دیگری تنفس بیمار را چک کند.
برخی از اصلی ترین اثرات بیهوشی طولانی مدت برای کودکان عبارتند از:
- بی‌حالی کودک
- سرگیجه کودک
- خواب آلودگی تا ۲۴ ساعت برای کودک
- حالت تهوع کودک
سدیشن برای چه کودکانی ضروری است؟
همه کودکان به استفاده از سدیشن برای درمان‌های دندانپزشکی نیاز ندارند و این روش بیشتر برای کودکانی که ناسازگارند و یا شرایط خاصی دارند که نمی‌توانند در زمان درمان دندانپزشکی آرامش خود را حفظ کنند، استفاده می‌شود. در این جا برخی از ویژگی‌های کودکانی که به این نوع درمان نیاز دارند ذکر شده است:
1- کودکانی که سن کمی دارند
در مواردی که سن کودک هنوز به سه سال نرسیده است او نمی‌تواند در روند درمانی دندان خود با دندانپزشک همکاری کند. در این شرایط کارهای ساده‌تری مانند فلوراید تراپی یا فیشور سیلانت را می‌توان بدون بیهوشی انجام داد. اما کارهای درمانی پیچیده‌تر مانند عصب کشی یا قرار دادن روکش دندان شیری را باید با بیهوشی یا سدیشن انجام داد.
2- کودکانی که ترس و اضطراب زیادی دارند
اگر در زمان مراجعه کودک به دندانپزشکی با او به تندی برخورد شود و کارهای دندانپزشکی لازم نیز به زور برای کودک انجام شود ممکن است اثرات مخرب و نامناسبی در روحیه کودک باقی بماند. از همه بدتر این است که به دلیل خاطره بدی که از اولین دندانپزشکی در ذهن کودک به جای می‌ماند ممکن است این ترس از دندانپزشکی تا بزرگسالی با او همراه باشد. بنابراین بهتر است در این شرایط از سدیشن استفاده کنیم تا کودک در آرامش تحت درمان قرار بگیرد.
3- کودکانی که درگیر ناتوانی های ذهنی و جسمی هستند
اگر فرزند شما دارای ناتوانی‌های جسمی و روحی است و قادر نیست با دندانپزشک خود همکاری داشته باشد، بهتر است با استفاده از روش سدیشن شرایط بهتری را برای درمان دندانپزشکی کودک خود فراهم کنید.
آیا برای انجام سدیشن در دندانپزشکی کودکان از متخصص بیهوشی استفاده می‌شود یا خیر؟
توجه کنید که بیهوشی کودکان باید زیر نظر متخصص دندانپزشکی کودک انجام شود. از همه مهم‌تر این که کیفیت دستگاه، ضدعفونی بودن تجهیزات و بهداشتی بودن آن ها نیز برای دندان پزشکی کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد.
بنابراین شما حتما قبل از انجام سدیشن و یا بیهوشی برای کودک خود با مشاور بیهوشی اطفال مشورت های لازم را انجام دهید و هر گونه مشکل یا نکته راجع به کودکتان را با آنها در میان بگذارید. توجه داشته باشید که شما باید هر گونه آلرژی یا سرماخوردگی را قبل از بیهوشی به پزشک متخصص کودکان و دندانپزشک گزارش دهید. بعد از بیهوشی و انجام خدمات دندانپزشکی کودک، والدین باید به توصیه های پزشکی به دقت عمل کرده و مراقب کودک خود باشند.
