یکی از مشکلاتی که کودکان با آن رو به رو هستند، پوسیدگی دندان است که خانواده‌ها را بسیار نگران می‌کند. یکی از راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان یا پیشرفت آن استفاده از فلوراید است. فلوراید یک ماده ضروری برای استحکام دندان و استخوان‌ها بوده و فلورایدتراپی روشی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است.
فلورایدتراپی نه تنها پوسیدگی‌های اولیه را متوقف می‌کند، بلکه دندان‌ها را به پوسیدگی‌های بعدی هم مقاوم می‌کند. در ادامه بیشتر درمورد این فلوراید تراپی دندان کودک که یکی از فراوران‌ترین عناصر موجود در طبیعت است صحبت می‌کنیم.
فلورایدتراپی چیست؟
فلوراید عامل اصلی جلوگیری از پوسیدگی در دندان‌های دائمی و دندان‌های شیری به خصوص در اوایل رویش آنها است. فلوراید تراپی در دندانپزشکی برای کودکان شامل مراقبت های ویژه دندان‌هاست که موجب قوی شدن دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی‌های زودرس میشود.
کند کردن روند فرسایش دندان‌های شیری، جلوگیری از ایجاد ضایعات در دندان‌های دائمی و همچنین پر کردن نواقص سطوح صاف از دیگر مزیت‌های این روش برای دندان کودکان و حتی بزرگسالان است. زمانی که کودک در خطر پوسیدگی دندان قرار بگیرد متخصص دندانپزشکی کودکان با دقت و تجربه خود این روش را برای کودک انجام می‌دهد.
فلوراید دندان به چه شکل‌هایی وجود دارد؟
فلوراید مادهای مورد نیاز برای مینای دندان جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها است که روی مینای دندان اثر گذاشته و راه‌های مختلفی برای رساندن این ماده به دندان وجود دارد.
- خمیر دندان حاوی فلوراید ( مهمترین و رایج‌ترین روش)
- دهانشویه سدیم فلوراید ( در دو نوع روزانه و هفتگی )
- ژل فلوراید
- وارنیش فلوراید
- قرص فلوراید
- سیلور دی آمین فلوراید ( SDF )
فلوراید تراپی دندان در خانه
فلوراید تراپی در خانه یک راه کلیدی کاهش خطر و پیشگیری اولیه از پوسیدگی دندان است که با مصرف آب، نمک، خمیردندان یا دهان شویه‌های حاوی فلوراید میشود. البته باید توجه داشته باشید که غلظت فلوراید در هر کدام از روش‌های بالا متفاوت بوده و باید روش استفاده از آن را از متخصص دندانپزشکی سوال کنید. با این حال توجه کنید که ژل فلوراید و وارنیش فلوراید باید حتما در مطب دندانپزشکی و توسط متخصص دندانپزشکی کودکان استفاده شود.
مزایای فلوراید بر روی دندان‌ها
فلورایدتراپی برای همه گروه‌های سنی به خصوص کودکان بسیار مفید است و مزایای بسیاری دارد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت مینای دندان به پوسیدگی را افزایش می‌دهد.
- مقدار اسید تولید شده توسط باکتری‌های موجود در دهان را به حداقل می‌رساند.
- یک عامل ضد باکتریایی است که به باکتری‌های تجمع یافته در سطح دندان حمله می‌کند.
چطور فلوراید مانع پوسیدگی دندان کودکان میشود؟
در جواب باید گفت، مصرف فلوراید سبب ورود آن به عاج و مینای دندان‌های رویش نیافته میشود و باعث استحکام دندان و افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی میشود. همچنین فلوراید مصرفی به داخل بزاق ترشح میشود و باعث کاهش تولید اسید شده و در نتیجه باعث کاهش پوسیدگی دندان کودکان میشود.
توجه داشته باشید که فلوراید یک عامل ضد باکتریایی است که به باکتری‌های تجمع یافته در سطح دندان حمله می‌کند و باعث جذب کلسیم و فسفر و همچنین افزایش مقاومت دندان‌ها میشود. طبق توصیه انجمن دندانپزشکان آمریکا فلورایدتراپی در کودکان حتی قبل از رویش کامل دندان‌ها توصیه میشود. با این حال بر اساس ارزیابی ریسک پوسیدگی دندان کودکان توسط دندانپزشک فلورایدتراپی در مطب 3 یا 6 ماه یکبار یعنی 2 تا 4 بار در سال توصیه میشود.
فلوراید تراپی از چه سنی
بهترین زمان برای فلوراید تراپی بعد از 3 سالگی است زیرا کودکان زیر 3 سال توانایی خارج کردن آب دهانشان را بعد از انجام کار ندارند. با این حال فلوراید تراپی دندان شیری و فلورایدتراپی کودکان زیر دو سال بستگی به میزان پوسیدگی و میزان اسیدی بودن بزاق دارد. جالب است بدانید که شدت پوسیدگی دندان کودکان میتواند به میزان اسیدی بودن بزاق مادران هم مرتبط باشد البته برای کودکانی که سن و سال کمی دارند.
شواهد خوبی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده همیشگی مادر از آدامس‌های زایلیتول در سال‌های اول زندگی نوزاد از کودک در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند و کودکان 71 تا 78 درصد کمتر دچار ضایعات پوسیدگی میشوند. بنابراین، اولین مراقبت‌های مرتبط باید قبل از دندان درآوردن کودک آغاز شود.
نحوه زدن فلوراید به دندان کودکان
برای این کار ابتدا باید سطح دندان‌ها با مسواک کاملا تمیز شده و فلوراید (به شکل وارنیش یا به صورت ژل) برای چند دقیقه روی سطح دندان قرار می‌گیرد. بسیار مهم است که فلوراید توسط کودک بلعیده و وارد معده نشود. پس از آن دندان‌های کودک تمیز میشوند و باید آب دهان تخلیه شود اما دهان نباید شسته شود. همچنین لازم است حداقل برای نیم ساعت از خوردن و آشامیدن خودداری شود.
بعد از فلوراید تراپی کودکان چه باید کرد؟
فلوراید تراپی هم برای دندان‌های شیری و هم برای دندان‌های دائمی، توسط متخصص این امر قابل انجام است. این عمل را میتوان هر 6 ماه انجام داد تا از ایجاد هرگونه پوسیدگی جلوگیری شود. بعد از فلوراید تراپی مهم است که تا یک شبانه روز کامل از مواد غذایی سفت استفاده نشود. همچنین تا یک روز استفاده از هرگونه دهان شویه، مسواک و حتی نخ دندان ممنوع است. در صورت ورود فلوراید به معده کودک، علائم میتواند شامل حالت تهوع باشد که با خوردن شیر این علائم برطرف و درمان میشود.
عوارض فلوراید تراپی
همان‌طور که مصرف زیاد هر دارویی میتواند عوارض به همراه داشته باشد، مصرف بیش از حد فلوراید نیز عوارضی همچون مسمومیت در پی خواهد داشت. دل‌درد، تهوع از جمله علائم و نشانه‌های مسمومیت با فلوراید هستند. ورود زیاد فلوراید به بدن میتواند باعث شود که رنگ دندان به قهوهای تغییر کرده و یا روی مینای دندان لکه‌های سفید رنگ ظاهر شود و میتواند شدید یا ضعیف باشد که زیبایی ظاهری دندان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. این مورد بیشتر زمانی رخ می‌دهد که به طور هم‌زمان چند ماده حاوی فلوراید (خمیردندان، آب حاوی فلوراید و…) با هم مصرف شوند.
قیمت فلوراید تراپی
هزینه فلوراید تراپی دندان کودکان نسبت به سایر درمان های دندان پزشکی و همچنین هزینه ارتودنسی بسیار معقول تر است. از آنجایی که فلوراید درمانی به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در نظر گرفته میشود، شرکت های بیمه معمولاً درمان های فلوراید کودک را پوشش نمی‌دهند. اگرچه ممکن است دلسرد کننده به نظر برسد، اما هزینه وارنیش فلوراید در مقایسه با انواع هزینه‌های مرتبط با پوسیدگی دندان، از جمله پر کردن، کامپوزیت یا حتی عصب کشی بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود. بنابراین به نظر بهتر است که با توجه به سن و شرایط دندان های کودک در زمان لزوم این کار انجام گیرد تا در آینده هزینه‌های بیشتر بر دوش فرد نگذارد.
