دلایل ترس بچه‌ها از دندانپزشکی چیست؟

ترس کودکان از دندانپزشکی یکی از موارد رایجی است که متخصصین دندانپزشکی از گذشته تا کنون با آن درگیر بودند. در حقیقت این ترس سالیان متمادی است که در ذهن بچه‌ها شکل گرفته است. در این مقاله برخی از دلایلی که موجب ترس کودکان می‌شود را برای شما ذکر کردیم که شامل:

1- ترسانده شدن کودک توسط مادر و پدر

استفاده از این ترفند که والدین برای تهدید و جلوگیری از رفتارهای ناپسند کودک خود، او را با مواردی همچون آمپول زدن و دکتر بردن و … تهدید می کنند، کار بسیار اشتباهی است. زیرا باعث می‌شود این تفکر در ذهن بچه شکل بگیرد که؛ دکتر آدم ترسناکی است و قصد آسیب زدن به کودکان را دارد. بدتر از همه ممکن است این تفکر تا بزرگسالی هم در ناخودآگاه کودک بماند و منجر به ناتوانی در مراجعه به دندانپزشکی شود. در نتیجه والدین باید از بیان کردن چنین جملاتی به شدت پرهیز کنند و ذهنیات کودک را با چنین مواردی از پزشک و درمان‌های پزشکی نترسانند.

2- تجربه بد خود کودک

یکی دیگر از دلایل ترس کودکان از دندانپزشکی به اولین تجربه‌ی او بستگی دارد. اگر کودک اولین باری که به دندانپزشکی مراجعه کرده، درد زیادی داشته و دندانپزشک نیز با او‌ برخورد تند و نامناسبی انجام داده باشد، این ترس در ذهن کودک شکل خواهد گرفت. در این شرایط برای مراجعات بعدی به دندانپزشکی کار والدین و پزشک سخت‌تر خواهد بود.

3- اضطراب والدین کودک

اگر اضطراب و نگرانی والدین به گونه‌ای در رفتار آنها مشهود باشد و کودک متوجه آن شود، بر روی روحیات کودک اثر داشته و او را می ترساند. ترس و نگرانی مادر به خصوص بر روی کودک کوچکتر از ۴ سال اثرات منفی بیشتری دارد. والدین حتی اگر نگران کودک خود هستند باید تلاش کنند که فرزندشان این موضوع را متوجه نشود.

منشا اصلی ترس کودکان از دندانپزشکی

همیشه ترس کودکان منشا خاصی دارد که ریشه آن در یک موقعیت، فرد و یا مکان خاصی نهفته است. معمولا اولین تجربه‌ای که کودک از روبرو شدن با موقعیتی جدید کسب می‌کند، می تواند هیجانات و احساسات مختلفی مانند خشم، ترس، شادی، غم یا لذت را در او به وجود بیاورد. بنابراین وقتی کودکی ترس شدیدی از رفتن به دندان پزشکی دارد باید منشا آن پیدا شود تا بتوان با راهکارهایی این ترس را از ریشه از بین ببریم. برخی از منابع ترس کودکان از دندانپزشکی عبارتند از:

• اطلاعات منتقل شده از والدین و دوستان به کودکان
• تجربه تلخ و دردناک قبلی از درمان‌های دندانپزشکی قبلی کودک
• کم بودن سن کودک و عدم برخورد منطقی با مشکل هنگام درمان دندانپزشکی
• همکاری نکردن کودک با دندان پزشک و رفتار اشتباه دندانپزشک با او

ترس کودکان از دندانپزشکی یا در حالت کلی ترس کودکان از یک موضوع خاص ریشه در یک موقعیت، مکان یا فرد خاصی دارد. اغلب اولین رویارویی کودکان با محیطی جدید در ایجاد حس ترس، شادی، لذت و یا غم و اضطراب در آن‌ها تاثیر زیادی دارد.

کودکانی که از رفتن به دندان پزشکی ترس و وحشت زیادی دارند، والدین باید ریشه این ترس‌ها را پیدا کنند تا بتوان با انجام راهکارهایی مناسب، این ترس را برای همیشه از بین برد. زیرا ممکن است در آینده موجب ترس‌های بزرگ‌تر و حتی در موارد وخیم‌تر باعث ایجاد فوبیا شود.

اگر هنوز کودک خود را به دندان پزشکی نبرده‌اید و می‌دانید که او مشکل جدی در دهان، فک و دندان خود ندارد، حتما او را پیش یک متخصص دندانپزشکی اطفال خوب و کاربلد ببرید تا بتواند با او ارتباط برقرار کند و در آینده زمینه همکاری‌اش با دندانپزشک شکل بگیرد.

کودکان به ویژه کودکان کم سن و سال، ممکن است با برخورد نادرست دندان پزشک بر دندان‌های آن‌ها از شدت درد فریاد بزنند، گریه کنند و یا دست و پایشان را تکان دهند. این حس درد و اضطراب و گریه کودکان در دندانپزشکی، موجب بروز ترس‌های عمیق در وجود آن‌ها می‌شود که در نتیجه‌ی همین ترس آن‌ها در سنین بالاتر از رفتن به دندانپزشکی دوری می‌کنند.

راهکارهای از بین بردن ترس کودکان از دندانپزشکی

زمانی که کودک شما به دلیل ترس از دندانپزشکی از دریافت خدمات درمانی دندان دوری می کند، اگر والدین رفتارهای خشونت آمیزی همراه با تهدید از خود نشان دهند، ترس کودکان بزرگ‌تر شده و سلامت روان کودک نیز به خطر می‌افتد. بنابراین در این شرایط والدین با کمک راهکارهای زیر می‌توانند بر ترس کودکان از دندانپزشکی غلبه کنند. برخی از راهکارهای غلبه بر ترس کودکان از دندانپزشکی عبارتند از:

از زمانی که کودک شما هنوز کوچک است، بهتر است به صورت دوره‌ای به متخصص دندانپزشکی اطفال، مراجعه کنید تا کودک کم کم به این قضیه عادت کند و با ابزارهای دندانپزشکی و محیط مطب آشنا شود.

بهتر است که شما کودک خود را هر 3ماه یکبار برای چکاپ دهان و دندان به طور منظم پیش متخصص دندانپزشکی اطفال ببرید. بااین کار، اگر دندانی دچار پوسیدگی یا مشکلی شده باشد، در همان مراحل اولیه تشخیص و درمان به ساده ترین شکل برای کودک انجام می‌شود. اما وقتی والدین کودک را در حالت اورژانسی مانند آبسه، درد، تورم و یا عفونت پیش دندان پزشک می‌برند، به دلیل دردناک بودن اقدامات درمانی که برای کودک انجام می شود، برای او یک تجربه ناخوشایند شکل می گیرد که باعث می شود، کودک بعدها از رفتن به دندانپزشکی وحشت داشته باشد.

اگر کودک شما هنوز نوزاد بوده و یا سن کمی دارد، بهتر است در چند جلسه اول در آغوش مادر اقدامات درمانی بر روی او انجام شود و سپس زمانی که کودک با محیط آشنا شد و توانست با دندانپزشک ارتباط دوستانه‌ای برقرار کند، می‌توان او را با دندانپزشک تنها گذاشت.

فراموش نکنید که حتما باید در هر جلسه درمان در دندانپزشکی، یکی از والدین همراه کودک باشد و به طور ثابت هر دفعه او را همراهی کند، این کار به کودک اطمینان خاطر می‌بخشد و شرایط را برای همکاری بیشتر او با دندانپزشک هموارتر می‌کند.

یکی از مهم‌ترین وظایف والدین این است که برای کودکان در مورد اهمیت دهان و دندان توضیح بدهند. یعنی به آن‌ها یاد بدهند که برای سلامت دندان و بهتر غذا خوردن، به مسواک زدن و مراجعه به دندانپزشک نیاز داریم. از همه مهم‌تر این که شما یا اطرافیان کودک خاطرات ناخوشایند درمان‌های خود از دندانپزشکی را برای کودکان تعریف نکنید و نگذارید او از نزدیک، درمان دندان‌های دیگران را ببیند. زیرا دیدن صحنه‌های درد و خونریزی در دیگران به هنگامی که از اتاق دندانپزشک بیرون می‌آیند، کودکان را آشفته و وحشت زده می‌کند.

قبل از رفتن به دندانپزشکی، کودک شما می‌تواند تعدادی از اسباب بازی‌های مورد علاقه‌‍اش را با خود به مطب دندانپزشکی ببرد. اگر کودک شما از قبل ترس از دندانپزشکی داشته باشد، حتما از قبل با متخصص دندانپزشکی اطفال، این موضوع هماهنگ کنید و از او بخواهید در مهربان‌ترین حالت ممکن با کودک شما رفتار کند. البته تمامی متخصصان دندانپزشکی کودکان، آموزش‌هایی جهت برقراری ارتباط دوستانه با کودکان دیده‌اند. برای مثال دندانپزشک از کلماتی متناسب با سن کودک مانند نیشگون گرفتن، قلقلک دادن دندان، آب خواب آور و … به جای استفاده از سوزن و صدای مته استفاده می‌کند، تا ترس کودکان از دندانپزشکی را به حداقل برساند.

مورد بعدی این که اگر کودک با دندانپزشک همکاری کرد و رفتار مطلوبی از خود نشان داد، والدین باید او را تشویق و تحسین کنند. گاهی اوقات حتی بهتر است با کودک نقش بیمار و دندانپزشک را بازی کنید، برای مثال شما دندانپزشک باشید و کودک نقش بیمار داشته باشد و یا از او بخواهید که در نقش یک دندانپزشک به شما روش درست مسواک زدن را آموزش دهد.

مشکلات ترس از دندانپزشکی در کودکان

عدم همکاری صحیح کودک با دندانپزشک در کیفیت کار و خدمات درمانی وی بسیار تاثیر دارد. در صورت اعمال رفتارهای خشونت آمیز همراه با تهدید و پرخاشگری علاوه بر بیشتر شدن ترس کودک، نتایخ ناخوشایندی در اخلاق و روان کودک نیز دارد.

گاهی اوقات ممکن است دندان پزشک برای درست کردن دندان‌های کودک از کارهایی مانند نگه داشتن او توسط دستیارانش یا بیهوشی نامناسب کودک استفاده کند! پس این موارد را به یاد داشته باشید و سعی کنید با مراجعه به متخصص دندانپزشک کودک معتبر و مناسب، آرامبخشی در دندانپزشکی کودکان را در بهترین شرایط برای کودک خود فراهم کنید.

نقش دندانپزشک کودکان در کاهش اضطراب کودکان

همیشه تنها والدین روی کودکان تاثیر مستقیم ندارند و در خیلی از موارد افراد دیگر نیز می‌توانند نقش مهمی در عملکرد کودکان داشته باشند. یک دندانپزشک حرفه‌ای و خبره در کار خود، خوب می‌داند که چگونه با کودکان تعامل و ارتباط برقرار کند تا آن‌ها را جذب دندانپزشکی کند.

بهتر است در ملاقات اول با کودک، دندان پزشک با مهربانی و کلمات ساده شروع به صحبت کند. صحبت کردن با لحنی دوستانه، آرامش کودک را بیشتر می‌کند و ترس و غریبگی در نگاه اول از بین می رود. در مواردی دیگر، دندانپزشک اطفال می‌تواند با دادن عروسکی به کودک با او ارتباط بیشتری برقرار کند.

یکی دیگر از راه‌های کاربردی، جهت از بین بردن ترس کودکان از دندانپزشکی، صحبت با او و تعریف کردن داستان و خاطره‌ای خنده دار در حین کار کردن روی دندان‌های کودک است. این کار باعث می‌شود تا حواس کودک از درمان دندان ها پرت شده و محو حرف‌های متخصص دندانپزشک کودک شود.